Ders Adı Biçimsel Diller ve Otomata
Ders Kodu BLG-304
Dersin Türü Zorunlu
Ders Biriminin Seviyesi Lisans
Yıl 3
Dönem 6.Yarıyıl
AKTS 4
Dersi Veren(ler) Dr. Öğr. Üyesi Burhan DUMAN
Dersin Yardımcıları Arş. Gör. Ahmet Bestami KÖSE
Ders İşleme Biçimi Yüz Yüze
Önkoşul Dersleri
Dersin İçeriği Sonlu otomata Teorisi: Düzenli İfadeler, Sonlu Otomata Modelleri, Geçiş Grafları, Kleene's Teoremi, Temel tanımlar, Düzenli ve düzenli olmayan diller, Pumping Lemma ve Sonlu Otomata uygulamaları (Haberleşme Protokol Tasarımı, Sözel Analiz). Yığın Yapılı Otomata Teorisi: Bağlamdan bağımsız gramer ve diller, Parsing, Yığın Yapılı Otomata Modelleri. Turing Teorisi: Turing Makinesi Tasarımı, Turing Makineleri ile Hesaplama.
Dersin Verildiği Diller Türkçe
Dersin Amacı Biçimsel dil teorisinin temelini oluşturan otomatlar, diller, gramerler ve Turing makineleri konusunu öğretmektir. Bilgisayar bilimlerinde bu konular derleyici tasarımı ve bilgisayar dillerinin tanımlanması için temel teşkil eder. Matematikçiler için ise bu konular grup kuramı gibi matematiğin ana çalışma alanlarında giderek önem kazanmaktadır.
No Dersin Kazanımları  
1 Dersin temel kavramlarını anlama
2 Sonlu otomataları anlama
3 Yığın yapılı otomataları anlama
4 Dillerin hiyerarşisini anlama
5 Turing makinelerini anlama
DERSİN KAZANIMLARI / PROGRAM YETERLİKLERİ İLİŞKİ MATRİSİ
DKPY1PY2PY3PY4PY5PY6PY7PY8PY9PY10PY11PY12
1
2
3
4
5
5-Çok Yüksek İlişkili 4- Yüksek İlişkili 3-Orta İlişkili 2- Zayıf İlişkili 1-Çok Zayıf İlişkili 0-İlişkisiz
Hafta Konular  
1 Giriş, temel kavramlar, Kümeler, ilişkiler ve fonksiyonlar alfabeler ve diller, alfabelerin sonlu ifadesi
2 Deterministik sonlu otomata, Non-deterministic sonlu otomata, Deterministik ve Deterministik olmayan Sonlu Otomatalar
3 Epsilon geçişli Deterministik olmayan Sonlu Otomatalar
4 Sonlu Otomatalar arasında dönüşümler
5 Düzenli İfadeler ve dönüşümler
6 Düzenli Diller, Düzenli Dillerin özellikleri
7 Düzenli ve düzenli olmayan diller, durum indirgeme, pumping lemma
8 Aşağı bastırmalı Otomatalar (Push Down Automata)
9 İçeriğe bağımsız Grammerler ve Diller
10 Bağlam bağımsız diller
11 İçeriğe bağımsız Dillerin özellikleri
12 İçeriğe bağımsız Dillerin özellikleri
13 Turing makinesi, Church-Turing Thesis
14 Çözünürlük problemi, Hesapmala karmaşıklığı
No Bölüm Öğrenme Çıktısı Katkı Düzeyi
1 Matematik, fen bilimleri ve bilgisayar mühendisliğine özgü konularda yeterli bilgi birikimi; bu alanlardaki kuramsal ve uygulamalı bilgileri, karmaşık mühendislik problemlerinde kullanabilme becerisi. 4
2 Teknolojideki hızlı gelişmelere paralel olarak, hangi temel bilgilere ihtiyaç duyduğunu belirleme becerisi. 4
3 Karmaşık mühendislik problemlerini saptama, tanımlama, formüle etme ve çözme becerisi; bu amaçla uygun analiz ve modelleme yöntemlerini seçme ve uygulama becerisi. 4
4 Karmaşık mühendislik problemlerinin veya disipline özgü araştırma konularının incelenmesi için deney tasarlama, deney yapma, veri toplama, sonuçları analiz etme ve yorumlama becerisi. 3
5 Karmaşık bir sistemi, süreci, cihazı veya ürününü gerçekçi kısıtlar ve koşullar altında, belirli gereksinimleri karşılayacak şekilde tasarlama becerisi; bu amaçla modern tasarım yöntemlerini uygulama becerisi 2
6 Mühendislik uygulamalarında karşılaşılan karmaşık problemlerin analizi ve çözümü için gerekli olan modern teknik ve araçları geliştirme, seçme ve kullanma becerisi; bilişim teknolojilerini etkin bir şekilde kullanma becerisi. 2
7 Disiplin içi ve çok disiplinli takımlarda etkin biçimde çalışabilme becerisi; bireysel çalışma becerisi. 1
8 Proje yönetimi, risk yönetimi ve değişiklik yönetimi gibi, iş hayatındaki uygulamalar hakkında bilgi; girişimcilik,yenilikçilik hakkında farkındalık; sürdürülebilir kalkınma hakkında bilgi. 1
9 Yaşam boyu öğrenmenin gerekliliği bilinci; bilgiye erişebilme, bilim ve teknolojideki gelişmeleri izleme ve kendini sürekli yenileme becerisi. 2
10 Türkçe sözlü ve yazılı etkin iletişim kurma becerisi; en az bir yabancı dil bilgisi; etkin rapor yazma ve yazılı raporları anlama, tasarım ve üretim raporları hazırlayabilme, etkin sunum yapabilme, açık ve anlaşılır talimat verme ve alma becerisi. 1
11 Bilişim uygulamalarının evrensel ve toplumsal boyutlarda sağlık, çevre ve güvenlik üzerindeki etkileri ve çağın bilişim alanına yansıyan sorunları hakkında bilgi; mühendislik çözümlerinin hukuksal sonuçları konusunda farkındalık. 1
12 Etik ilkelerine uygun davranma, mesleki ve etik sorumluluk bilinci; bilişim uygulamalarında kullanılan standartlar hakkında bilgi. 1
Yarıyıl İçi Çalışmaları Sayısı Katkı Payı
Ara Sınav 1 70
Kısa Sınav 0 0
Ödev 1 10
Devam 0 0
Uygulama 0 0
Labaratuvar 0 0
Proje 1 20
Atölye 0 0
Seminer 0 0
Arazi Çalışması 0 0
Sözlü sınav 0 0
Portfolyo 0 0
Doküman İncelemesi 0 0
Performans değerlendirme 0 0
Sunum 0 0
Alan Çalışması 0 0
Vaka Çalışması 0 0
Video Kaydı 0 0
Öz değerlendirme 0 0
Akran Değerlendirme 0 0
Eşleştirme Testleri 0 0
Çoktan seçmeli test 0 0
Kısa Cevaplı test 0 0
Kontrol listeleri 0 0
Dereceleme Ölçekleri 0 0
Zihin Haritalama 0 0
Araştırma yazısı 0 0
Çevrimiçi anket 0 0
Çevrimiçi Kısa sınav 0 0
TOPLAM 0
Yıliçinin Başarıya Oranı 40
Finalin Başarıya Oranı 60
TOPLAM 100
AKTS kredilerinin belirlenmesinde öğrenci işyükü anketlerinden faydalanılmaktadır.
Etkinlik Sayısı Süresi Toplam
Ders Süresi (Sınav Haftaları Hariç) 14 3 42
Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi 14 3 42
Ödevler 1 5 5
Sunum 0 0 0
Proje 15 0 0
Laboratuar Çalışması 0 0 0
Arazi ya da Alan Çalışması 0 0 0
Ara Sınavlar 1 15 15
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 15 15
İşyükü Saati (30) 0
Toplam İşyükü / Saat 119    
Dersin Akts Kredisi 4    
Ders Notu Introduction to the Theory of COMPUTATION Introduction to the Theory of Computation, Third Edition Michael Sipser Editor-in-Chief: Marie Lee Introduction to the Theory of Computation Spring Semester, 2008 Theory of Computation Spring Semester, 2009 CS, UIUC Margaret Fleck Sariel Har-Peled May 18, 2009
Diğer Kaynaklar Introduction to the Theory of COMPUTATION Introduction to the Theory of Computation, Third Edition Michael Sipser Editor-in-Chief: Marie Lee Introduction to the Theory of Computation Spring Semester, 2008 Theory of Computation Spring Semester, 2009 CS, UIUC Margaret Fleck Sariel Har-Peled May 18, 2009
Materyal
Dökümanlar Introduction to the Theory of COMPUTATION Introduction to the Theory of Computation, Third Edition Michael Sipser Editor-in-Chief: Marie Lee Introduction to the Theory of Computation Spring Semester, 2008 Theory of Computation Spring Semester, 2009 CS, UIUC Margaret Fleck Sariel Har-Peled May 18, 2009
Ödevler
Sınavlar
Materyal Diğer Author(s): Peter Linz; Susan H. Rodger Publisher: Jones & Bartlett Learning, Year: 2023 ISBN: 9781284231618,2021047487,9781284231601
Planlanmış Öğrenme Faaliyetleri ve Öğretim Yöntemleri